Του Αλέξανδρου Ζαχαρόπουλου*
Ολοκληρώθηκε η διαβούλευση για το σχέδιο νόμου πρότυπων (ή και καινοτόμων) προτάσεων υποδομής, από τον Υπουργό Μεταφορών-Υποδομών Κώστα Καραμανλή. Πρόκειται για μια θετικότατη κυβερνητική πρωτοβουλία που θέτει βάσεις για δυναμικές εξελίξεις σε αναπτυξιακά σύγχρονα έργα που έλκουν υγιείς επενδύσεις και ωριμάζουν σχεδιασμούς αυξημένης απόδοσης για τη γενική και περιφερειακή οικονομία.
Η Πολιτεία στοχεύει να υιοθετήσει τα μεγάλα καινοτόμα ώριμα έργα που θα προτείνουν οι πολύπειροι κατασκευαστικοί όμιλοι του χώρου της υποδομής ανά την Επικράτεια με τις αναγκαίες συμπράξεις τους όπου χρειάζεται.
Επειδή το σχέδιο νόμου αφορά έργα άνω των 200 εκατ. ευρώ και θέτει συνθήκες υποβολής πολύ υψηλού επιπέδου και προϋπολογισμού από φορείς που μπορούν να υλοποιήσουν τέτοιου είδους πολύ μεγάλα έργα, τίθεται το ερώτημα εάν το υπουργείο πρέπει άμεσα να περάσει στη νέα εποχή όπου όμως η καινοτομία δεν μετριέται με την προέλευση και το κόστος, αλλά πόσο αξιόλογη είναι και πόσο βέλτιστα ή άριστα επιλύει το πρόβλημα που αντιμετωπίζει.
Ναι, προφανώς να γίνεται μόχλευση προς τα μεγάλα έργα κατά προτεραιότητα, αλλά όχι μόνο σε αυτά. Όσοι ασχολούνται με τις υποδομές και την καινοτομία επαγγελματικά, ξέρουν πως να αναγνωρίζουν την καλή ιδέα. Ειδικά κάποια από τα αξιόλογα στελέχη της γενικής γραμματείας υποδομών, της ΜΟΔΑΕ, του Υπουργείου Ανάπτυξης, ΤΑΙΠΕΔ, κ.α. Υπάρχουν καλές καινοτόμες ιδέες που αναγνωρίζονται εμφανώς, με λίγα λόγια (elevator speech), χωρίς να είναι τόσο ώριμες οι μελέτες ή δεν χρειάζεται να αφορά τόσο μεγάλους προϋπολογισμούς.
Για τις πρωτότυπες καινοτόμες ιδέες θα πρέπει τώρα, με αυτό το νέο νομοσχέδιο για τις καινοτόμες υποδομές, σε αυτή τη φάση, να εισαχθεί διαδικασία μέτρησης της ωφελιμότητος της κάθε καινοτόμου ιδέας ανά επενδεδυμένο ευρώ.
Το υπουργείο πρέπει άμεσα να μπορεί να αξιολογεί, να θέτει προτεραιότητες και να δημοσιοποιεί ανά θεματικό πρόβλημα που επιλύει και ανά περιφέρεια, ώστε να κυοφορείται η καινοτομία στους ενδιαφερόμενους, να επιλύονται διαφορές και να ακούγονται σχετικές γνώμες και απόψεις με ανοιχτή διαβούλευση στη δημόσια σφαίρα. Ως εκ τούτου εκεί που συγκλίνουν η πολιτική βούληση και οι ενδιαφερόμενοι, να προωθούνται τα έργα προς την υλοποίησή τους.
Θα μπορούσαν να γίνονται και διαγωνισμοί καινοτομίας υποδομών ανά θεματική κατηγορία ή ανά Περιφέρεια, με έπαθλα κάποια σημαντικά ανταποδοτικά οφέλη (μπόνους κρατικής συμμετοχής κ.α.) για τους εισηγητές και τους κατασκευαστές που το ενστερνίζονται με τις καλύτερες για τη κοινωνία προσφορές.
Το υπουργείο από τις ιδέες που λαμβάνει, τις άριστες περιπτώσεις, θα μπορούσε να τις προωθεί σε ηλεκτρονικό διαγωνισμό για τη δημοπράτηση τους με όρους ΣΔΙΤ ή άλλης οικονομοτεχνικής προσέγγισης. Η κοινότητα της καινοτομίας ενεργεί παντού, υπάρχει πληθώρα διεθνούς σχετικής εμπειρίας για την καινοτομία υποδομών (π.χ. Ι3, SDG9), ενώ τα απτά αποτελέσματα θα είναι σημαντικά για την οικονομία.
Όπως έλεγε και η Θάτσερ «οι οικονομολόγοι ταξιδεύουν με υποδομές»! Δεν πρέπει να περάσει και άλλος χαμένος χρόνος για τις καλές ιδέες των μηχανικών της χώρας. Εάν η Γ.Γ. Υποδομών δεν μπορεί να το αναλάβει ή φανεί ότι επί του πρακτέου δεν υπάρχει σωστή υλοποίηση λόγω έλλειψης σχετικής καινοτομικής κουλτούρας στα παλαιά βαριά υπουργεία μας όπως των υποδομών, μπορεί να το αναθέσει στο ΤΕΕ να τρέχει την υλοποίηση του μητρώου καινοτόμων υποδομών και των σχετικών δράσεών του, όπως σε τόσες άλλες περιπτώσεις.
Πρότασή μου είναι να δημιουργηθεί ανά Περιφέρεια πινακοποίηση των καινοτομιών ανά εύρος ενδεικτικού αναμενόμενου προϋπολογισμού (χωρίς να χρειάζονται να γίνονται όλες οι προμελέτες ώστε να υποβληθεί μία πρότυπη ή καινοτόμα ιδέα).
Τα επικουρικά στελέχη της επιτροπής που προτείνεται στο σχέδιο νόμου και οι συνεργάτες αξιολογητές του Υπουργείου Μεταφορών-Υποδομών. Ίσως είναι ωφέλιμο να εμπλακούν και οι αξιολογητές και ελεγκτές από τα νεοσύστατα μητρώα του Υπουργείου Ανάπτυξης-Επενδύσεων ώστε να αξιολογούνται οι υποβληθείσες ιδέες γοργά, να διαχειριστούν τέτοιες προτάσεις και να τις βαθμολογήσουν σε ένα αρχικό ηλεκτρονικό πρότυπο έντυπο αξιολόγησης βάση των λογικών που ενδείκνυται στις προμελέτες σκοπιμότητος και κόστους-οφέλους (CAP).
Προτείνω να εισέλθει διάταξη με την οποία καθίσταται δυνατή άλλη παράλληλη διαδικασία υποβολής νέων έργων υποδομής από οιονδήποτε πολίτη το θελήσει, με πινακοποίηση του εντύπου απαιτούμενων ελάχιστων πληροφοριών με συγκεκριμένα μετρικά (ΚPIs) που χρειάζονται οι υπηρεσίες για τις προμελέτες κόστους-οφέλους, ώστε να υπάρξει οικονομετρική αξιολόγηση των ιδεών τα οποία μπορούν να κοινοποιούνται εις την σχετική ιστοσελίδα του υπουργείου Μεταφορών-Υποδομών, και να εκδίδεται βαθμολογία ΟΛΩΝ των ιδεών από την επιτροπή.
Επίσης να υλοποιείται από το ΥΜΕ σε συνεργασία με την κατά τόπους Περιφέρεια ετήσια ανοιχτή μονοήμερη παρουσίαση/συνεδρία των νέων καινοτόμων προτάσεων που έχουν κατατεθεί ανά Περιφέρεια, ώστε να υπάρχει όσμωση και ωρίμανση και μεταφορά των ιδεών σε ευρύτερα τοπικά ακροατήρια τα οποία και θα αφορούν περισσότερο καθώς κεντρικοί ενδιαφερόμενοι των έργων υποδομής είναι οι επαγγελματικοί περιβαντολογικοί και άλλοι συλλογικοί φορείς. Το καλό μέλλον ας το φέρουμε αμεσότερα με τις καινοτόμες υποδομές που μηχανεύεται ο Έλληνας μηχανικός.
*Ο Αλέξανδρος Ζαχαρόπουλος είναι Διπλωματούχος Πολιτικός Μηχανικός & Γεωλόγος MBA/MPA/MEng, Αρχιμηχανικός Δημοσίων Έργων και Research Fellow στο εργαστήριο Διοικητικής Επιστήμης του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών.
Διαβάστε επίσης:
ΓΕΚ Τέρνα: Το «πράσινο» ομόλογο των 300 εκατ. και το ανεκτέλεστο των 4,5 δισ. ευρώ
