Οι ραγδαίες αλλαγές στο παγκόσμιο κλιματικό σύστημα, η προσαρμογή της ανθρωπότητας στα ακραία καιρικά φαινόμενα, η άνοδος της θερμοκρασίας και η κλιματική δικαιοσύνη είναι μερικά από τα θέματα με τα οποία δέκα πολίτες άνοιξαν τη συζήτηση των 46ων Διαλόγων που διοργανώνει το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος για την Κλιματική Αλλαγή.
Την Τετάρτη 29 Σεπτεμβρίου 2021, στο εμβληματικό Μέγαρο της Ακαδημίας Αθηνών, τον πρώτο ερευνητικό φορέα στην ιστορία της χώρας, πραγματοποιήθηκε ένας ανοιχτός, δημόσιος διάλογος με τη συμμετοχή επιστημόνων και πολιτών με αφορμή τα ακραία καιρικά φαινόμενα που εκδηλώθηκαν το καλοκαίρι που μας πέρασε αλλά και τη δημοσίευση της 6ης έκθεσης της Διακυβερνητικής Επιτροπής των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή, στην οποία επιβεβαιώνεται πέραν πάσης αμφιβολίας ότι η υπερθέρμανση του πλανήτη οφείλεται σε ανθρωπογενείς δραστηριότητες.
Η ύπαρξη στρατηγικών αντιμετώπισης, η βαρύτητα της ατομικής ευθύνης, η δίκαιη μετάβαση σε μια κλιματικά ουδέτερη Ευρώπη αλλά και το πώς θα μοιάζει η ζωή μας σε 50 χρόνια, αποτέλεσαν μόνο μερικούς από τους προβληματισμούς που έθεσε το κοινό αναζητώντας τις απαντήσεις από τους εξειδικευμένους επιστήμονες που συμμετείχαν στη συζήτηση.
Πρόδρομος Ζάνης, Καθηγητής, Τομέας Μετεωρολογίας και Κλιματολογίας, Τμήμα Γεωλογίας, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης
«Ο άνθρωπος μπορεί να είναι μικρός σε σχέση με τη φύση, αλλά είναι αρκετός για να την διαταράξει», ανέφερε ο Πρόδρομος Ζάνης, Καθηγητής, Τομέας Μετεωρολογίας και Κλιματολογίας, Τμήμα Γεωλογίας, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. «Τη δεκαετία του ‘80, υπήρχε ένας καύσωνας με τουλάχιστον οκτώ μέρες διάρκεια. Την επόμενη δεκαετία, ήταν δύο. Την επόμενη ακριβώς δεκαετία, τρεις και την τελευταία δεκαετία, τέσσερις. Τα τελευταία 40 χρόνια βλέπουμε ότι υπάρχει αύξηση τέτοιων επεισοδίων, το οποίο αναμένουμε να συνεχίσει και τα επόμενα χρόνια», ενώ στη συνέχεια τόνισε πως «η αύξηση της θερμοκρασίας και η ερημοποίηση είναι δύο φαινόμενα που θα μας απασχολήσουν για τις επόμενες δεκαετίες».
Αναφερόμενος στο ελληνικό περιβάλλον και τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, ο Χρήστος Ζερεφός, Γενικός Γραμματέας της Ακαδημίας Αθηνών και Εθνικός Εκπρόσωπος για την Κλιματική Αλλαγή δήλωσε: «Το κόστος της κλιματικής αλλαγής στην χώρα μας μπορεί να φτάσει και να ξεπεράσει τα 700 δις. €, διπλάσιο του εξωτερικού μας χρέους. Αν προσαρμοστούμε, αυτό το κόστος θα μείνει το μισό. Προσαρμογή σημαίνει εξοικονόμηση των πόρων, εξοικονόμηση ενέργειας. Η χώρα μας είναι πλούσια σε πήγες ανανεώσιμης ενέργειας. Η προσαρμογή συμπεριλαμβάνει σειρά δράσεων οι οποίες θα οδηγήσουν σε ικανοποίηση του κέρδους, διότι οι νέες πηγές ενέργειας και οι νέες πόλεις που θα δημιουργηθούν κατ’ ανάγκη, θα είναι λιγότερο ρυπογόνες, πιο χρηστικές, ενώ η κυκλοφορία των οχημάτων θα είναι πιο εύκολη».
Νίκη Ευελπίδου, Καθηγήτρια, Τμήμα Γεωλογίας & Γεωπεριβάλλοντος, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
«Ότι είδαμε να συμβαίνει το 2020 στην Εύβοια, βάλτε το επί πολλά εάν γίνει κάποια ακραία βροχόπτωση στην Αθήνα, όπως είχαμε το 2020. Ουσιαστικά πρέπει να παρακαλάμε να έχουμε μία βροχόπτωση ποτιστική. Αν έχουμε κάποια ακραία βροχόπτωση τότε θα έχουμε πλημμύρες, θα χαθεί το έδαφος που έχουμε, όλο αυτό θα γίνει λασποροή, θα γίνουν κατολισθήσεις και πλημμύρες και όλες οι περιοχές που είναι χαμηλότερα προς τη θάλασσα, θα καταστραφούν», σχολίασε η Νίκη Ευελπίδου, Καθηγήτρια, Τμήμα Γεωλογίας & Γεωπεριβάλλοντος, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Απαντώντας σε ερώτηση του κοινού σχετικά με την ατομική ευθύνη και τις πιθανές λύσεις, η κα. Ευελπίδου ανέφερε πως «η λύση είναι σε εμάς τους ίδιους. Ο καθένας από εμάς μπορεί να αλλάξει τον τρόπο που λειτουργεί, μπορούμε να βάλουμε ένα λιθαράκι στο να βοηθήσουμε την κατάσταση. Δεν πρέπει να τα περιμένουμε όλα από τους λήπτες αποφάσεων. Ο καθένας από εμάς μπορεί να κάνει κάτι».
Η Birgit Njåstad, Επικεφαλής του Προγράμματος Ανταρκτικής στο Norwegian Polar Institute, αναφέρθηκε στα τρία πεδία αλλαγών στην Ανταρκτική για τα οποία θα πρέπει να είμαστε σε επαγρύπνηση μέσω μαγνητοσκοπημένης συνέντευξης που προβλήθηκε κατά τη διάρκεια της live συζήτησης: «Η Ανταρκτική είναι κομβικής σημασίας για τον καθορισμό του παγκόσμιου κλιματικού συστήματος. Επομένως, κάθε μικρή αλλαγή στον ωκεανό ή στην ατμόσφαιρα, ή συνδυασμός αυτών στην Ανταρκτική, μπορεί να προκαλέσει αλυσιδωτή αντίδραση σε όλο το κλιματικό σύστημα του πλανήτη και τις περιοχές στις οποίες ζούμε. Δεύτερον, όπως ξέρουμε, η Ανταρκτική έχει πολύ πάγο κι αν αυτός ο πάγος, ή κάποιο μέρος του, λιώσει θα αλλάξει η στάθμη της θάλασσας και ξέρουμε ότι αυτό συμβαίνει γρηγορότερα. Το τρίτο είναι τα οικοσυστήματα ή θαλάσσια συστήματα περί της Ανταρκτικής, τα οποία επίσης αλλάζουν σταδιακά λόγω των αλλαγών στο φυσικό περιβάλλον. Το βιολογικό σύστημα του θαλάσσιου περιβάλλοντος γύρω από την Ανταρκτική επίσης επηρεάζει το σύνολο του παγκόσμιου θαλάσσιου συστήματος και τις λειτουργίες των ωκεανών ως οικοσυστήματα για ολόκληρο τον πλανήτη».
Στον αντίκτυπο που θα έχει στη βιομηχανία και την απαλλαγή της από ανθρακούχες εκπομπές, οι οποίες σύμφωνα με τους επιστήμονες πρέπει να μειωθούν στο μισό μέχρι το 2030, αναφέρθηκε η Sasha Stashwick, Ανώτερη Συνήγορος, Πρόγραμμα Κλίματος & Καθαρής Ενέργειας στο NRDC, μέσα από συνέντευξη που παραχώρησε για τους Διαλόγους: «Δεν θα πετύχουμε τους απαιτητικότατους στόχους μας για την κλιματική αλλαγή, εκτός αν έχουμε κάποιο σχέδιο κι αν εφαρμόσουμε πολιτικές για την απομάκρυνση των ανθρακούχων εκπομπών από βιομηχανίες, όπως η βιομηχανία τσιμέντου και χάλυβα. Ο δρόμος για τις μηδενικές εκπομπές σε αυτούς τους τομείς δεν είναι μέσω της απαρχαίωσης ή της αντικατάστασης, όπως σκεφτόμαστε τη διύλιση ορυκτών καυσίμων, για παράδειγμα. Ο δρόμος προς το μηδέν είναι μέσω της καινοτομίας. Και πρέπει να διασφαλίσουμε από σήμερα ότι έχουμε θεσμοθετήσει πολιτικές οι οποίες δίνουν κίνητρα για επενδύσεις σήμερα, για να εφαρμόσουμε τις προηγούμενες τεχνολογίες που ξέρουμε ότι θα χρειαστούμε το 2040 ή το 2050 για την απομάκρυνση εκπομπών άνθρακα από αυτούς τους τομείς».
Τους ΔΙΑΛΟΓΟΥΣ επιμελείται και συντονίζει η Άννα-Κύνθια Μπουσδούκου και υλοποιούνται με τη δημοσιογραφική επιμέλεια του μη κερδοσκοπικού δημοσιογραφικού οργανισμού iMEdD (incubator for Media Education and Development).
Η συζήτηση των Διαλόγων, που αποτελεί συνέχεια της συνάντησης που πραγματοποιήθηκε τον Ιανουάριο του 2020 για τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, επικεντρώθηκε στην ανάγκη προσαρμογής του ανθρώπου στα όλο και πιο ακραία καιρικά φαινόμενα, ενώ αναμένεται να βρεθεί ξανά στο επίκεντρο των Διαλόγων το επόμενο διάστημα.
Διαβάστε επίσης:
Οι Έλληνες στρέφονται στη βιώσιμη μόδα – Αύξηση σχεδόν 100% στο ενδιαφέρον μέσα στο 2021
